Ο τρύγος στους αμπελώνες των Μεσογείων γίνεται σήμερα όπως και πριν από χιλιάδες χρόνια: χειρωνακτικά. Οι τρυγητές ξεκινούν τη συγκομιδή με την ανατολή του ηλίου, έχοντας μαζί τους τον σβανά ή το ψαλίδι τους, καθαρά κοφάκια/τελάρα και το χαμόγελο. Η δουλειά είναι δύσκολη, αλλά τα τραγούδια δε λείπουν. ‘Καλή Μουστιά’ ακούγεται στους δρόμους και ο τρύγος στα Μεσόγεια ξεκινά.

Παραδοσιακά

Παλαιότερα ο τρύγος άρχιζε του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου), μια απαιτητική δουλειά. Ήταν όμως και χαρά, σα γιορτή στην οποία συμμετείχαν μικροί και μεγάλοι. Την ατμόσφαιρά της εποχής αντιπροσωπεύει η παροιμία «το τραγούδι με τον τρύγο, το παραμύθι το Δεκέμβρη». Όπως επίσης και η φράση «θέρος-τρύγος-πόλεμος» περιγράφει τις εργασίες του τρύγου και του θερισμού, τις οποίες ο λαός συγκρίνει με τον πόλεμο, καθώς πρέπει να γίνουν συγκεκριμένες μέρες, σε πολύ καθορισμένο χρόνο και τόπο.

Στα Μεσόγεια, ο τρύγος ήταν πιθανά το σπουδαιότερο γεγονός της χρονιάς. Ολόκληρες οικογένειες έπαιρναν μέρος στη διαδικασία, από το μάζεμα των σταφυλιών μέχρι τα τελικά στάδια του πατήματος και της παραγωγής κρασιού. Το ετήσιο εισόδημα της οικογένειας εξαρτώνταν από μια καλη σοδειά. Η δυνατότητα να πάνε τα παιδιά σχολείο, να παντρευτούν, να χτίσουν κ.λπ.

Σήμερα

Πλέον ο τρύγος για πολλές ποικιλίες ξεκινά από τον Αύγουστο. Παρόλα αυτά ο Σεπτέμβριος παραμένει ο βασικός μήνας του τρυγητού και της μουστιάς με πολλά οινοποιεία να ετοιμάζουν διάφορες δράσεις. Ο τρυγητός έχει την παραδοσιακή του πλευρά, καθώς τα πατητήρια περιμένουν τους παραγωγούς, αλλά και την πιο σύγχρονη πλευρά του με πολλά δρώμενα για μικρούς και μεγάλους. Οι έμπειροι παραγωγοί γνωρίζουν πότε πρέπει να ξεκινήσουν τον τρύγο, με μια βόλτα στο αμπέλι, δοκιμάζοντας ρόγες από διαφορετικά τσαμπιά και διαφορετικούς διαδρόμους. Η συγκομιδή ξεκινάει όταν ο καρπός είναι στη σωστή ωρίμανση, όταν το σταφύλι έχει αναπτύξει αρώματα και οξύτητα.

Όταν τα σταφυλια οινοποιίας μαζεύονται χειρονακτικά διασφαλίζεται η καλύτερη κατάσταση των τσαμπιών, καθώς δεν καταπονούνται από τις τρυγητικές μηχανές. Στους αττικούς αμπελώνες τα σταφύλια μαζεύονται το πρωί με τη δροσιά, ενώ οι έμπειροι τρυγητές συνήθως κάνουν μία πρώτη διαλογή στο αμπέλι, ανάλογα με την ποικιλία, την ωριμότητα και την ποιότητα. Εξίσου σημαντική είναι και η άμεση μεταφορά τους στο πατητήρι ή η τοποθέτησή τους σε ψυγεία. Ακολουθεί η τελική διαλογή στο οινοποιείο και το παραδοσιακό ‘πάτημα’ με τα πόδια ή με τη στροφυλιά. Ιδού ο Μούστος, αχ τι άρωμα!

Μυθολογία

Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Διόνυσος (Βάκχος) δίδαξε στον Ικάριο τη μυθολογία, στις περιοχές της Εκάλης και της Πεντέλης. Στα αρχαία έργα αναπαρίσταται στεφανωμένος με αμπελόφυλλα και σταφύλια ως νέος γενειοφόρος ή μικρό παιδί. Αναφορές για τον τρύγητο υπάρχουν σε έργα του Ομήρου και του Ησίοδου, αλλά και σε νεότερα έργα Ελλήνων πεζογράφων, ποιητών κα.

Γνωρίστε τον Τρύγο στα Μεσόγεια

Πλέον υπάρχουν παιδικά προγραμματα και δράσεις για τον τρύγο. Τα Αττικά οινοποιεία γιορτάζουν την εποχή του τρύγου. Yποδέχονται το κοινό για να το μυήσουν στα μυστικά της παραγωγής οίνου. Η εποχή αυτή αποτελεί ιδανική ευκαιρία για να ξεναγηθείτε στα αμπέλια των Μεσογείων. Ζείστε από κοντά τη μαγική αυτή διαδικασία του ‘πατήματος’. Η μετατροπή του σταφυλιού σε μούστο, και στη συνέχεια σε κρασί είναι μια μοναδική εμπειρία. Επιπλέον μπορείτε να δοκιμάσετε το φρεσκοστυμμένο χυμό του σταφυλιού, μουστοκούλουρα, πετιμέζι και μουσταλευριά από τον τρύγο της χρονιάς. Βέβαια, ποτέ δε λείπουν τα εξαιρετικής ποιότητας κρασιά πολλές φορές συνοδευμένα από εκλεκτά τοπικά εδέσματα.

Εκτός από την εποχή του τρύγου, τα επισκέψιμα οινοποιεία της Αττικής υποδέχονται τους φίλους του κρασιού ολόκληρο τον χρόνο, ενώ δεν λείπουν και οι ειδικές εκδηλώσεις που διοργανώνουν για το κοινό, όπως οι «Ανοιχτές Πόρτες».

Δείτε επίσης: Τι βολβούς να φυτέψω για φθινόπωρο;